SOWA OPAC : KSIĄŻNICA PRUSZKOWSKA im. Henryka Sienkiewicza

Książka

W koszyku

oceń

Portrety z łagru / Michaił Chodorkowski ; tł. Agnieszka Sowińska, Marek Radziwon. - Warszawa : Agora, 2014. - 150, [1] s. ; 17 cm.

(Biblioteka Gazety Wyborczej)

Autor

Hodorkovskij Mihail (1963- ). Michnik Adam (1946- ). Radziwon Marek (1970- ). Tł. Sowińska Agnieszka. Tł.

Gatunek

Opowiadanie rosyjskie

Kiedy w 2003 r. Chodorkowski został aresztowany, był najbogatszym człowiekiem w Rosji. Jego majątek „Forbes” szacował na 15 mld dolarów. Oficjalnie został skazany za nadużycia finansowe i niepłacenie podatków przez kontrolowany przez niego koncern naftowy Jukos. Tak naprawdę dlatego, że Władimir Putin uznał go za zagrożenie dla swej autorytarnej władzy. Chodorkowski zaczął bowiem inwestować pieniądze w budowę w Rosji społeczeństwa obywatelskiego, chciał, aby władza była kontrolowana przez niezależną opinię publiczną, nie krył w dodatku swych ambicji politycznych. Nie skorzystał z propozycji Putina udania się na emigrację, w wyniku czego 10 lat spędził w koloniach karnych. Zamieszczone w książce opowiadania to literacki plon jego pobytu w łagrach. Każda z opowiedzianych historii jest prawdziwa, bo kryje się za nią dramat konkretnego człowieka. Autor portretuje towarzyszy niedoli z ogromną wrażliwością na krzywdę, która ich spotkała w konfrontacji z do szczętu skorumpowanym aparatem sprawiedliwości. Wprawdzie w rosyjskich łagrach, w czasach Putina, więźniowie nie są już głodzeni i nie zabija ich każdego dnia praca ponad siły, to jednak trudno je uznać za miejsce sprzyjające resocjalizacji. Służba więzienna to ludzie zdeprawowani, cyniczni manipulatorzy, często pijani i sadystyczni. Podobnie jak sędziwie i prokuratorzy, stanowią część systemu, opartego na kłamstwie i grze pozorów. Skreślony na kilku stronach zaledwie portret jednego z nich, Siergieja Siergiejewicza, jest niezwykle celny.

Tym co najbardziej uderza w tych opowiadaniach to niewspółmierność kary do popełnionego przestępstwa i fakt, że w koloniach karnych lądują zazwyczaj płotki, ludzie pozbawieni pleców. I tak np. mężczyzna, który po pijaku ukradł w markecie dwie butelki wina, jak się później okazało drogiego, trafia do aresztu. Tam zostaje skatowany, a gdy znajdzie się w więziennym szpitalu, dopiero po tygodniu zostanie stwierdzone, że ma złamanych 19 żeber. Po kolejnym tygodniu umrze z powodu uszkodzenia śledziony. Aby sprawę zatuszować, oskarży się innego aresztanta, wrabiając go w rzekome zabójstwo. To może najbardziej poruszająca historia w całym cyklu. Prokuratorzy, wysoko postawieni przedstawiciele administracji, oficerowie i generałowie policji organizujący przestępczy narkotykowy biznes, rabujący państwowe mienie na wielką skalę pozostają zazwyczaj bezkarni. Ta niewielka książeczka mówi więcej o systemie bezprawia w dzisiejszej Rosji (ale czy tylko w Rosji ?) niż niejedno sążniste opracowanie. Polecam. Dopełnieniem książki jest zamieszczona w niej korespondencja Chodorkowskiego z Adamem Michnikiem. JP

zob. w.bibliotece.pl

Status dostępności:

Filia nr 7 (Ks. Józefa 1)

Są egzemplarze dostępne do wypożyczenia: sygn. 821-3 ros. (1 egz.)

Strefa uwag:

Uwaga ogólna

Zawiera również listy Adama Michnika.

Uwaga dotycząca innej dostępnej postaci fizycznej

Książka dostępna rownież w formie e-booka na publio.pl.

Uwaga dotycząca języka

Podst. tł. nieokreślona.

Recenzje:

Kim jest Michaił Chodorkowski? Ja bym go określiła najbardziej znanym więźniem politycznym współczesnych czasów. Człowiek zbrukany, osaczony,upodlony, pokonany przez pseudodemokratyczny system zbudowany na podwalinach ZSRR. Michaił Chodorkowski, to stosunkowo młody człowiek, a w swoim życiu przeżył chyba wszystko, co jest tylko możliwe. Był zwyczajnym, biednym rosyjskim obywatelem, milionerem i udziałowcem spółki naftowej-Jukos, (...) by stać się z dnia na dzień aresztantem, odkażonym o liczne nadużyci finansowe. Ktokolwiek kto, choć w stopniu minimalnym interesował się aferami politycznymi, ale i sytuacją, która notabene jest oczywista na terenie Rosji, wie, że tam u władzy znajdują się ludzie związani ze służbami KGB, czy systemem ZSRR. Rosja jest także ewenementem, w skali światowej. Nie ma takiego "demokratycznego" państwa, którego premier oraz prezydent przejmują naprzemiennie najwyższe stanowiska państwowe. Już taki proceder, ale i przypadki, gdy zamyka się usta głośnym okrzykom opozycji, skazuje się matki, kobiety na lata łagru, za obrażenie uczuć religijnych jest dowodem, jakimi prawami rządzi się ten kraj. Kraj despotyzmu, nepotyzmu, okrucieństwa, biedy, ogólnej propagandy oraz braku możliwości na pozytywne zmiany. Michaił Chodorkowski, który stracił nie tylko majątek, godność, ale przede wszystkim wolność opisuje, jaką malusieńką wartość w Rosji przedstawia los obywateli. "Portrety z łagru" to nie spowiedź samego autora. Jak wskazuje tytuł, są to portrety innych współosadzonych Michaiła. Młodych, starych, skazanych za duże przestępstwa, ale także z typowej łapanki, gdzie np. jeden z bohaterów został skazany za dilerkę, a tan naprawdę był on jedynie posiadaczem niewielkiej działki, przeznaczonej na użytek własny. Są także ludzie niewinni, pomówieni, przez bardziej znaczące postacie, sąsiadów, urzędników, którzy z zemsty czy korzyści majątkowej (np. chęć przejęcia ziemi, lasów oskarżonego, a zarazem pierwotnego właściciela) kłamią, donoszą, zeznają niezgodnie z prawdą, fałszują dokumenty, szantażują, zastraszają. Michaił Chodorkowski oprócz bolesnych, traumatycznych oraz przerażających historii swoich kolegów więziennych opisał także system więziennictwa. Począwszy od okrutnych, brutalnych strażników, przechodząc do skorumpowanych sądów, gdzie żaden Rosjanin nie może czuć się pewnie. W machinie administracji liczą się koneksje polityczne. Przykład Michaiła Chodorkowskiego dowodzi, że i pieniądz nic nie znaczą, w obliczu zakłamanych instytucji państwowych. Michaił stracił wszystko, bo chciał żyć zgodnie ze swoim sumieniem i poczuciem patriotyzmu. Wspieram swoimi środkami pieniężnymi działania opozycji i został wplątany aferę podatkową. W tej sytuacji, ten kto dał się zastraszyć, to zeznała przeciwko przyjacielowi, pracodawcy, wspólnikowi. Jednak najsmutniejsza nie jest historia Michaiła, a innych postaci, bohaterów tej opowieści. Są to ludzie, o których już nikt nie dba, nie pamięta, nie pisze do nich, nie przesyła paczek, nic nie mają. Warto uzmysłowić, że łagry to nie wiezienia w stylu polskim. To miasteczka, gdzie każdy pracuje, i czy będzie miał co jeść zależy od niego. Dla mnie to nie są wiezienia a obozy pracy. Tragicznym jest także fakt, że więźniowie często po odsiedzeniu wyroku, wracają szybko do łagrów. Ich umysły są już tak przez system ukierunkowane, by chcieli tu wrócić, na "łono" łagru, bo rzeczywistość na wolności ich przerosła. Pozycja ta jest krótka, ale niesie w sobie ogromy ładunek emocjonalny. Nie sposób nie wzruszyć się, zatrzymać na choćby jednej postaci, a nawet podziękować losowi, za to, że się jest Polakiem. Może w naszym kraju bywa trudno, szaro-buro, ale jesteśmy wolni, możemy uczyć się , wyjeżdżać, cieszyć się swobodą obywatelską. Rosjanie nie mają szans na taki obrót spraw. Ale wierzę, że pewnego dnia powiedzą Putinowi -dość. Dość tych dyktatorskich rządów. Dość pchania łap po terytorium innych krajów. Dość złego i tego czego młode pokolenie Rosjan nienawidzi. Młode pokolenie Rosjan chcę być wolne od naleciałości komunizmu, ale i obojętni od propagandy. Chcą cieszyć się i spełnić marzenia. "Portrety z łagru" to literatura obowiązkowa dla ludzi świadomych rzeczywistości. To także pozycja dla tych, którzy wierzą, że Putin swoimi rządami i poczynaniami, chociażby ws. Ukrainy postępuje dobrze. Otóż gwarantuje, że się mylicie, a Michaił Chodorkowski wam to udowodni.