SOWA OPAC : KSIĄŻNICA PRUSZKOWSKA im. Henryka Sienkiewicza

156465

Książka

W koszyku

oceń

Z głowy / Janusz Głowacki. - Warszawa : "Świat Książki", 2004. - 263, [1] s. ; 21 cm.

(Nowa Proza Polska / Świat Książki)

Autor

Głowacki Janusz (1938- ).

Znany pisarz i dramaturg, z właściwym sobie ironicznym dystansem, opowiada o tym, co najważniejszego wydarzyło się w jego ciekawym życiu. Książka ma formę krótkich rodziałów, a punktem wyjścia jest 18 grudnia 1981. Głowacki przebywał wówczas w Londynie, gdzie miała miejsce premiera jego sztuki "Kopciuch". Wyznaje, że ogłoszony 13 grudnia stan wojenny w Polsce przyczynił się do zainteresowania jego sztuką i utorował mu drogę do kariery światowej. Z przekorą i humorem opowiada o swoim dzieciństwie i młodości w PRL-u, o studiach w szkole teatralnej i na wydziale polonistycznym, o postaciach z tamtego okresu, o krótkiej karierze sportowej. Opisuje okoliczności wyjazdu do Stanów Zjednoczonych i niełatwą drogę do zdobycia pozycji w Nowym Jorku, mieście, mającym energię, która jednym służy, a innych dobija. Pisze o polskim kompleksie prownicji, o Polakach na Greenpoincie, o swoich kontaktach ze znanymi twórcami, o kobietach, o nadużywaniu alkoholu i wielu innych sprawch istotnych w jego życiu. Na bilbordach reklamujących książkę napisano -prowakacja czy spowiedź? Myślę, że ani jedno ani drugie. Są to przedstawione z błyskotliwością i przymrużeniem oka, epizody z życia Głowackiego i trochę prawdy o nas, jako narodzie. Polecam.

zob. w.bibliotece.pl

Status dostępności:

Filia nr 1 (3 Maja 26)

Są egzemplarze dostępne do wypożyczenia: sygn. 821(091) pol.Głowacki J. (1 egz.)

Filia nr 7 (Ks. Józefa 1)

Są egzemplarze dostępne do wypożyczenia: sygn. 821-3 pol. (1 egz.)

Recenzje:

Kolorowa koszula rozpięta do pasa, spodnie dopasowane, szyte na miarę u pana Zenka na Brzeskiej, na nogach rokendrole. Wysoki, przystojny blondyn idzie Nowym Światem. Wielu przechodniów ogląda się za nim, ktoś krzyczy: „Cześć Głowa”! No tak… to oczywiście Janusz Głowacki!
W czasach PRL-u był tak charakterystyczną i rozpoznawalną postacią, że prozaik Andrzej Bonarski umieścił go w jednej ze swoich powieści dziejącej się w środowisku artystycznym Warszawy pod jego własnym nazwiskiem, (...) bez charakteryzacji literackiej. Sam zainteresowany po wielu latach wspomina te, i nie tylko te, czasy w autobiograficznej książce pt. „Z głowy”.
Zaczyna od rozdziału „One wayticket”, w którym opisuje, jak 8.12.1981 roku wyjeżdża do Londynu na premierę swej sztuki pt. „Kopciuch”. No i jak wielu rodaków po 13 grudnia staje przed dylematem – wracać do kraju czy zostać za granicą, gdzie, jak pisze: „w jednej chwili zamieniłem się z nikomu nieznanego prowincjonalnego pisarza w zupełną znakomitość”. Oczywiście Głowacki pisze to z dystansem i z ironią, bo dość szybko przekona się, jak krótkotrwałe jest zainteresowanie Anglików jego osobą. Anglia jednak stała się szczęśliwym przystankiem w drodze do… Ameryki!
Kolejne rozdziały przenoszą czytelnika w różne czasy i miejsca. Wcale nie przeszkadza to, że znalazłszy się na chwilę w czasach wojny (dzieciństwo pisarza), w kolejnym rozdziale jesteśmy już w Nowym Jorku. Sporo miejsca poświęca Głowacki czasom studenckim. Brylował wtedy w tzw. Trójkącie Bermudzkim (Hybrydy – bar Przechodni - przychodnia skórno-weneryczna), był częstym gościem SPATiF-u i Ścieku. W barwnych opowieściach przewija się galeria ciekawych postaci, charakterystycznych dla ówczesnego środowiska artystycznego stolicy: Jan Himilsbach, Zdzisław Maklakiewicz, Janusz Szpotański, Krzysztof Mętrak i wielu innych.
Chciano jakoś przetrwać w czasach komunizmu, co do którego rodzice Głowackiego nie mieli złudzeń. Matka cytowała synowi Rilkego: „Kto mówi o zwycięstwie? Przetrwać, oto wszystko”, ojciec anonimowego poetę: „Nie krytykuj, nie podskakuj, siedź na d… i przytakuj…”. Głowacki przytacza szereg humorystycznych sytuacji, dostarczając czytelnikowi dobrej zabawy. Jednocześnie bardzo realistycznie przedstawia emigrację polską w Ameryce, pokazuje Nowy Jork nie tylko z górnych pięter drapaczy chmur, ale raczej z piwnic, dworców, parków, w których przebywają bezdomni. Uwierzyli oni w mit Ameryki i zagubili się w tym świecie, w tym mieście (Nowym Jorku), „które wytwarza wielką energię, dobrą i złą, jednym ona służy, a innych wykańcza”. Wśród tych, których wykończyła, szuka Głowacki inspiracji do swoich sztuk, które przyniosą mu uznanie w Ameryce i w wielu innych krajach na świecie (w Polsce niekoniecznie).
Ironia, dystans, humor, czasem cynizm autora sprawiają, że czyta się „Z głowy” bardzo dobrze i wcale nie na zasadzie, aby mieć z głowy tę kolejną pozycję autobiograficzną, w której twórca dokonuje obrachunku ze swoją przeszłością.
Książkę kończą dwa rozdziały nieco inne niż pozostałe. Jest w nich nie Głowacki – kpiarz, cynik, ale Głowacki przejmujący i prawie liryczny. „Żart bogów” pięknie ukazuje tragizm postaci Jerzego Kosińskiego, „Matka” - to bardzo wzruszający i przejmujący portret umierającej mamy pisarza, która czytała jego córce Zuzi Prousta. Głowacki nie zdążył jej powiedzieć, że nie zniechęciła wnuczki, bo swą pracę magisterską napisała ona właśnie o Prouście.
Autobiografię Głowackiego trzeba przeczytać koniecznie, na najbliższym spotkaniu towarzyskim będzie można błysnąć paroma niezłymi dowcipami, np. o majorze, któremu temperatura wrzenia wody pomyliła się z kątem prostym. Książka zachęci też do poznania twórczości pisarza, o którym Krzysztof Mętrak napisał, że „już w dekadzie Gierka odnalazł swój styl i chodził w glorii łagodnego prześmiewcy absurdów komunistycznego systemu (…) wcześniej demaskował i wyszydzał to, co mniej przenikliwym łatwo kompromitować dzisiaj”.